Radiotherapie

De grote opluchting en euforie die ik voelde op maandag 23 juni bij het horen van de positieve uitslag van de scan is inmiddels een behoorlijk eind weggezakt. Vrijdag 27 juni is er in de Daniël den Hood een CT-scan gemaakt ter voorbereiding op de radiotherapie. Radiotherapie is een lokale behandeling waarbij verschillende soorten straling worden gebruikt om de kankercellen te doden. Het voornaamste doel van radiotherapie is lokale en regionale controle over de kanker te verkrijgen en op die manier de overlevingskansen van de patiënt te verhogen.
Kankercellen hebben het vermogen sneller te groeien en zich sneller te delen dan de meeste normale lichaamscellen. Hoge doses bestraling kunnen cellen doden of ervoor zorgen dat ze niet meer groeien of zich niet meer delen. Zowel normale cellen als kankercellen lijden onder de gevolgen van bestraling, maar de normale lichaamscellen kunnen zich sneller en beter herstellen van de gevolgen van bestraling.
Bij radiotherapie wordt gebruik gemaakt van radioactieve energie die in de vorm van een stralenbundel (te vergelijken met een lichtbundel) precies op de plaats van het gezwel of de plaats waar het gezwel zich bevond, wordt gericht. Deze stralenbundel kan worden voortgebracht door speciale machines of radioactieve substanties en wordt in hoge doses aan de patiënt toegediend. Voordat de  eerste stralingsdosis kan worden toegediend, moet het bestralingsveld op het lichaam worden gemarkeerd. Door middel van een CT-scan en tatoeage puntjes kan er zo precies mogelijk bestraald worden. Ik had nog vier tatoeage puntjes van de eerder gegeven bestralingen in 2012, en daar zijn nu twee puntjes bijgekomen in hals en op mijn linkerarm. Vervolgens had ik zo'n anderhalve week rust, aangezien de bestralingen op woensdag 9 juli van start zijn gegaan. Wat een heerlijke periode. We mochten weer even proeven van het 'normale' leven. Een goede uitslag op zak, en even rust van de ziekenhuis bezoeken. We hebben genoten van het WK voetbal periode. Met het gezin een paar leuke uitstapjes gemaakt naar o.a. de Dierentuin, het Plaswijckpark en Pijnackerplein Bluegrass festival.

Woensdag 9 juli stond de eerste bestraling gepland. Ik krijg in totaal 25 bestralingen in mijn linker hals en linker oksel. Gegeven in ongeveer 5 weken, elke werkdag. In de ‘vrije’ dagen kunnen het lichaam en de huid zich weer enigszins herstellen. Voor de behandeling moet ik mijn bovenlichaam ontbloten en op een speciale tafel gaan liggen. Achter en boven deze tafel bevindt zich het bestralingsapparaat. Een groot en lawaaierig apparaat. De radiotherapeutisch laboranten leggen mij goed aan de hand van de tatoeage markeringen die op mijn lichaam zijn aangebracht. Dit duurt meestal zo'n tien tot vijftien minuten. Het eigenlijke bestralen duurt maar een paar minuten. Als ik goed lig verlaat de laborant de kamer. In een andere ruimte wordt de bestraling gestart. Zij houden mij met een camera in de gaten. Ook is het mogelijk met hen te praten; er bevindt zich een microfoon in beide ruimtes. Het is van belang dat ik tijdens de bestralingen goed stil lig, zodat alleen het bestralingsveld straling krijgt. De straling is niet voelbaar en dus ook niet pijnlijk. De dag voor de eerst geplande bestraling dwaalden mijn gedachte telkens af naar de Daniël de Hood. Ook al wist ik in grote lijnen wat me te wachten stond, voelde ik me toch onzeker en wat gespannen. Bij aankomst ging het redelijk oké, maar op de tafel van het grote kille bestralingsbeest, en eenmaal alleen achtergelaten door de radiotherapeutisch laboranten in de bestralings ruimte voelde ik de tranen plotseling prikken. Een stortvloed aan onplezierige herinneringen overviel me. De laatste keer dat ik hier lag werden zowel Kaj als ik in dezelfde periode bestraald. De nabije toekomst zag er zeer onzeker uit in juni 2012. Op veel verschillende fronten. We stonden op het punt naar Amerika te vertrekken. Kaj moest starten met immunotherapie en ik met chemotherapie. We lagen flink overhoop met onze zorgverzekeraar. Die dreigde met het niet willen vergoeden van onze beider behandelingen in Amerika. Het was tot op de dag van vertrek nog niet duidelijk of we als gezin wel bij elkaar konden blijven tijdens onze verdere behandelingen. Of ik mijn chemotherapie in Amerika kon ondergaan, en bij mijn man en kind mocht blijven. Deze zorgen, naast de zorgen of we beide de kanker wel kunnen verslaan. Of de behandeling aan zou slaan. Of er geen levensbedreigende complicaties zouden ontstaan. Zoveel stress en onzekerheid. Wat een misdadig, en pijnlijke periode was het. Ik probeerde de gedachten stroom zo goed als het kon in te perken. De eerste bestraling van deze tweede radiotherapie zat erop, en eenmaal in de auto kwam de ontlading, de tranen moesten eruit.

Vandaag ben ik op de helft van de radiotherapie. De bijwerkingen beginnen voelbaar te worden. Met name mijn oksel, de huid van mijn oksel en mijn linkerarm hebben het te verduren. De radioactieve straling maakt niet alleen de kankercellen kapot, ook gezonde cellen kunnen vernietigd worden. Daardoor kunnen bijwerkingen ontstaan:

- Vermoeidheid. Het herstellen van bestralingen kost het lichaam veel energie, zeker omdat ook gezonde cellen vernietigd worden.

- Huid problemen. De bestraling heeft invloed op de huid. De huid die uitwendig wordt bestraald kan irriteren en pijnlijk (tot zeer pijnlijk) aanvoelen, bijvoorbeeld rondom een operatielitteken. Ook kan je huid gaan schilferen en jeuken. In een enkel geval komen er blaren en open wonden voor, met name in de huidplooien. Hoewel het zo kan voelen, is er geen sprake van verbranding. Tegenwoordig zijn de reacties van de huid minder sterk dan vroeger. De reactie is wel heviger als iemand ook chemotherapie heeft gehad. Ik probeer mijn huid zo droog mogelijk te houden door me meermaals per dag in te talken. Ik was me alleen met water, en droog me deppend af met een zachte katoenen doek. Ik draag tijdelijk geen BH, en draag alleen kleding vervaardigd van zachte natuurlijke materialen. Dit alles in de hoop dat mijn huid heel zal blijven. Fingers crossed dus!

- Lymfeoedeem. Door bestraling van de oksel neemt de kans op het ontstaan van lymfoedeem toe. Dat geldt vooral na een okselkliertoilet, wat ik in 2012 heb ondergaan. Zowel in de borst als in de arm kan lymfevocht ophopingen ontstaan. Ik doe nog elke dag trouw lymfeoedeem gerichte oefeningen, en zie nog altijd regelmatig mijn lymfe-fysiotherapeut. Ik voel inmiddels haarscherp aan wanneer er oedeem optreed. Niet zichtbaar voor een ander, maar wel een oncomfortabel vervelend zwaar gevoel in mijn linkerarm. De therapeut helpt mij door lymfedrainage massage te verrichten.

Er is een kleine kans dat ik na verloop van meerdere bestralingen last kan krijgen van mijn slokdarm, aangezien mijn hals bestraald moet worden. Door bestraling van de klieren langs het borstbeen kunnen (tijdelijke) slikklachten ontstaan. Tevens is er een kans dat ik last kan krijgen van benauwdheid, daar de top van linkerlong belast word door de bestralingen. Bij een tot vier procent van de patiënten ontstaat drie tot zes maanden later bestralingslongontsteking, omdat een deel van de longen altijd wordt meebestraald. Het gaat dan om een steriele, dus niet door een virus of bacterie veroorzaakte, longontsteking. Na enkele weken nemen de klachten af en over het algemeen is de longfunctie na een jaar weer normaal. Van zowel chemotherapie als bestralingen loop je het risico om secundaire tumoren te ontwikkelen. Maar goed, ik heb geen keus. De borstkanker moet uitgeschakeld worden, en zonder deze behandeling is er geen kans op volledige genezing.

De radiotherapeut heeft aangegeven dat zij, zodra de radiotherapie ten einde is gekomen, een verwijzing zal voorschrijven om een therapie met hyperbare zuurstof te volgen. Hyperbare zuurstoftherapie (HBOT) is een erkende behandeling waarbij patiënten gedurende 2 uur in een drukcabine bij een omgevingsdruk van 2,5 atmosfeer, 100% zuurstof inademen. Een behandeling bestaat uit  gemiddeld 30 sessies van elk 2 uur. Iedere werkdag wordt 1 sessie gegeven. Dit betekent een behandelingsduur van 6 tot 8 weken. De behandeling vindt plaats in een speciaal daarvoor bestemde drukkamer. Het effect van hyperbare zuurstoftherapie bij het verlichten of genezen van lichamelijke klachten, is afhankelijk van de aard en ernst van de aandoening. Bestralingsschade ontstaat in gezond weefsel dat aan straling is blootgesteld bij de bestraling van kanker. Dit kan van enkele maanden tot zelfs jaren na de bestraling ontstaan. De chronische wonden kunnen behoorlijk invaliderend zijn. HBO is dan vaak de enige effectieve oplossing. HBO heeft al meer dan 15 jaar een niet weg te denken positie in de behandeling van bestralingsschade.

De laatste spreekwoordelijke zware loodjes. Nog even volhouden. Het einde is in zicht!